Các chiêu trò lừa đảo trên mạng ngày càng tinh vi, buộc người dùng phải thận trọng với mọi thông tin chia sẻ trên mạng xã hội để tránh bị khai thác dữ liệu cá nhân và công việc.
Theo Forbes, những quy tắc bảo mật truyền thống hiện nay đã trở nên lỗi thời. Các mối đe dọa mới do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra đang trực tiếp nhắm vào điện thoại thông minh và ngày càng khó bị phát hiện trong đời thực.
Ảnh minh họa
Kaspersky cảnh báo rằng, trong vài tháng gần đây, các chiêu trò lừa đảo đã có “bước nhảy vọt” về mức độ tinh vi. Người dùng buộc phải thay đổi thói quen trực tuyến, đặc biệt là hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên Facebook, Instagram và các nền tảng mạng xã hội khác.
Các hình thức lừa đảo hiện phát triển với tốc độ chóng mặt, được thúc đẩy bởi AI và công nghệ hiện đại. Khi người dùng vừa kịp nhận diện chiêu thức cũ, tội phạm mạng đã lập tức xoay chuyển chiến thuật, xây dựng kịch bản tinh vi hơn.
Thay vì chỉ dùng email hay website giả mạo, kẻ xấu nay còn tận dụng deepfake, công nghệ giả giọng nói và nhiều lớp thủ đoạn khác để đánh cắp dữ liệu sinh trắc học cũng như thông tin cá nhân. Đáng lo ngại hơn, chúng còn tìm cách chiếm đoạt dữ liệu “không thể thay đổi” như giọng nói, dấu vân tay, chữ ký… và thậm chí vượt qua cả xác thực hai lớp (2FA).
Những cuộc tấn công mới tập trung vào việc khai thác dữ liệu từ mạng xã hội, thông tin doanh nghiệp để tạo ra kịch bản lừa đảo đầy thuyết phục. Một số nhóm còn lợi dụng nền tảng hợp pháp như Google hay Telegraph để qua mặt hệ thống bảo mật.
Điều này đồng nghĩa với việc mỗi cá nhân cần thu nhỏ “dấu chân kỹ thuật số” – tức là thận trọng hơn trong việc chia sẻ thông tin trực tuyến. Những chi tiết tưởng như vô hại như địa chỉ, tên con cái, địa điểm mua sắm… đều có thể bị lợi dụng để lừa đảo hoặc khai thác bí mật công việc.
Kaspersky đặc biệt nhắc nhở người dùng:
-
Tuyệt đối không đăng ảnh tài liệu, thông tin đồng nghiệp, cấp trên hoặc tên phòng ban lên mạng xã hội.
-
Luôn cảnh giác với email, tin nhắn, cuộc gọi bất ngờ.
-
Không nhấp vào liên kết lạ, luôn xác minh nguồn yêu cầu dữ liệu và tuyệt đối không tiết lộ mã OTP.
-
Cảnh giác với các video có người nổi tiếng hoặc thậm chí người thân, bạn bè, bởi đó có thể là sản phẩm deepfake.
Theo Kaspersky, các nhóm tin tặc đang sử dụng AI kết hợp công cụ OSINT để thu thập và phân tích dữ liệu công khai với tốc độ cực nhanh, từ báo chí, website doanh nghiệp đến mạng xã hội. Nhờ vậy, chúng có thể thực hiện những cuộc tấn công “cá nhân hóa ở mức độ cao”, khiến ngay cả những người am hiểu công nghệ cũng dễ dàng sập bẫy.
Ngoài ra, có nhiều kiểu ảnh tưởng chừng vô hại nhưng khi đăng lên mạng xã hội lại có thể bị kẻ xấu lợi dụng để lừa đảo, giả mạo hoặc đánh cắp thông tin. Bạn nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn những loại sau:
Ảnh chứa giấy tờ cá nhân
CMND/CCCD, hộ chiếu, bằng lái xe, thẻ ngân hàng, vé máy bay, phiếu khám bệnh…
Chỉ cần vài thông tin như số giấy tờ, ngày sinh, địa chỉ là kẻ xấu có thể dùng để vay tiền, mở tài khoản, đăng ký dịch vụ trái phép.
Ảnh chụp màn hình giao dịch tài chính
Sao kê ngân hàng, ví điện tử, hóa đơn chuyển tiền, mã QR thanh toán.
Dễ bị lộ số tài khoản, mã giao dịch, số dư → kẻ gian lợi dụng để lừa đảo hoặc giả mạo.
Ảnh con nhỏ kèm thông tin cá nhân
Ảnh con đi học, mặc đồng phục có tên trường, địa chỉ.
Kẻ xấu có thể theo dõi, giả danh giáo viên/người quen để bắt cóc, tống tiền.
Ảnh nhà riêng và vật dụng giá trị
Ảnh chụp cổng, số nhà, bản đồ vị trí, đồ nội thất đắt tiền, két sắt…
Tiềm ẩn nguy cơ bị kẻ gian nhắm đến trộm cắp.
Ảnh vé máy bay, vé tàu, boarding pass
Trên vé có mã đặt chỗ (PNR), họ tên, ngày giờ bay → hacker dễ dàng tra cứu thông tin, đổi chuyến, thậm chí hủy vé.
Ảnh tiệc tùng, say xỉn, đời tư nhạy cảm
Ảnh riêng tư, ảnh thân mật, ảnh trong tình huống dễ gây hiểu lầm.
Có thể bị cắt ghép, phát tán, dùng để tống tiền hoặc bôi nhọ danh dự.
Ảnh khoe quá nhiều về thói quen sinh hoạt
Check-in quá thường xuyên, đăng lịch trình đi xa, đang đi du lịch.
Vô tình tiết lộ lúc nhà vắng người → dễ bị trộm.
Mẹo an toàn khi đăng ảnh:
Che mờ (blur) thông tin nhạy cảm trước khi đăng.
Hạn chế gắn địa điểm, check-in theo thời gian thực.
Đặt chế độ riêng tư (chỉ bạn bè tin cậy mới thấy).
Nghĩ kỹ: “Ảnh này nếu rơi vào tay kẻ xấu, họ có thể làm gì với mình?” rồi hãy đăng.
